De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) heeft de resolutie van haar miniconferentie, gehouden op 3 september 2025 aangeboden aan president Jennifer Simons. De resolutie bevat alle onderwerpen die tijdens de conferentie zijn besproken, evenals de daaruit voortvloeiende besluiten. Het betreft onder meer bestuurlijke vraagstukken, de huidige situatie van inheemse gemeenschappen, wetgeving, gronduitgifte in inheemse gebieden en het koloniaal verleden. De overhandiging vond plaats op donderdag 4 september 2025 op het Kabinet van de President.
Een belangrijk besluit is dat de inheemsen unaniem hebben besloten om de regering te verzoeken de Wet Bescherming Woon- en Leefgebieden uit 2017 niet af te kondigen. Cylene France, directeur van de VIDS, gaf aan dat de bezwaren tegen deze wet onveranderd zijn gebleven. Zij stelt dat de wet goede intenties nastreeft en dat onmiddellijke bescherming tegen gronduitgifte noodzakelijk is, maar dat de uitwerking ervan gebreken vertoont en ongewenste gevolgen met zich meebrengt. De vereniging verzoekt om een alternatieve aanpak van het probleem, middels een andere wet, een presidentieel besluit of een notariële overeenkomst die gronduitgifte in hun gebieden verbiedt en die in overleg tussen de regering, De Nationale Assemblee, de VIDS en tribale instituten tot stand wordt gebracht.
President Simons gaf aan dat het betreurenswaardig is dat de gronduitgifte door de jaren heen is voortgezet. “Ik respecteer het standpunt om de wet niet af te kondigen, maar zijn de demarcaties van de verschillende gebieden al afgerond? Ik ben bereid ze te erkennen zodra ze gereed zijn. Ik heb ze nooit gezien, maar ik heb steeds gehoord dat de demarcaties er zijn”, sprak het staatshoofd. Volgens de president is volledige overeenstemming tussen de regering en de VIDS niet vereist. “Indien wij het voor zestig procent eens zijn, kunnen wij alvast beginnen met erkenning. Zodra de demarcaties beschikbaar zijn, is een wet niet langer noodzakelijk, aangezien het gebied dan officieel aan u toebehoort”, verklaarde zij.
De VIDS geeft aan dat bewijzen van gronduitgiften binnen hun gebieden niet altijd voorhanden zijn, doordat de beschikbare informatie hierover niet transparant is. Van de regering zal nadere informatie worden gevraagd, alsmede gelijktijdig de intrekking van uitgegeven grondtitels of concessies.
Tijdens de miniconferentie is uitvoerig stilgestaan bij de procedure voor bestuurswisseling, waarbij is benadrukt dat de gemeenschap zelf haar gezagsdragers aanwijst of bedankt. Tevens werd verduidelijkt dat de VIDS fungeert als het orgaan van het traditioneel gezag van alle inheemse volken van Suriname. De inheemsen hebben bovendien hun ongenoegen geuit over hun huidige situatie, waarin naar hun oordeel geen fundamentele veranderingen hebben plaatsgevonden. In de resolutie staat opgetekend: “Wij verkeren in een toestand van rechtsonzekerheid en de discriminatie zet onverminderd voort. Wij worden nog steeds geconfronteerd met bedreigingen, waaronder grondroof, vervuiling, vernietiging van de natuur, indringers in onze gebieden en intensieve verdeel- en heersstrategieën.”
De naleving van het recht op Free, Prior and Informed Consent (FPIC) vormt een fundamenteel uitgangspunt voor de VIDS. In dit kader heeft de vereniging een FPIC-protocol ontwikkeld, dat in november 2024 unaniem is aangenomen door de betrokken gemeenschappen. Dit protocol zal in oktober 2025 formeel worden aangeboden aan de regering en overige relevante actoren, met de nadrukkelijke boodschap dat dit het enige officieel vastgestelde FPIC-protocol is dat als leidraad dient te worden gehanteerd. Het staatshoofd en de VIDS zijn overeengekomen om op zo kort mogelijke termijn bijeen te komen voor overleg over de demarcatie van inheemse gebieden en andere daarmee samenhangende aangelegenheden.
