Naar aanleiding van enkele misplaatste opmerkingen van organisaties en individuen met betrekking tot de recente aankondiging dat een Memorandum of Understanding (MoU) is getekend met het bedrijf Chinalco, wenst de Presidentiële Commissie Ontwikkeling West-Suriname Bauxiet (hierna te noemen de Commissie) te reageren op enkele onjuistheden, eenzijdigheden en onvolkomenheden die de media hebben gehaald:
Het Proces
De Presidentiële Commissie Ontwikkeling West-Suriname Bauxiet (hierna te noemen de commissie) is reeds sinds november van het vorig jaar op zoek naar internationale investeerders die geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van West-Suriname bauxiet. Er is hiervoor een website opgezet (www.surinamebakhuisbauxite.sr) en er zijn toen al diverse mediaberichten uitgestuurd; elk bedrijf dat geïnteresseerd was, is volledig in staat gesteld om voorstellen in te dienen.
Het bedrijf Chinalco heeft meegedaan met dit proces. Na gedegen onderzoek naar het bedrijf, en 8 onafhankelijke evaluaties (op basis van een vast model) van alle voorstellen, en diverse gesprekken, is het bedrijf als beste uit de bus gekomen (Alcoa heeft duidelijk aangegeven niet geïnteresseerd te zijn). Dit Chinese bedrijf is de grootste bauxiet- en aluminiumonderneming ter wereld, en de grootste in Azië als het gaat om koper, zink en andere metalen.
De conceptovereenkomst
Het resultaat is de conceptovereenkomst; de regering heeft een MoU getekend die niets anders zegt dan dat de regering deze conceptovereenkomst eerst naar het parlement stuurt ter behandeling, alvorens (de al dan niet gewijzigde) overeenkomst tussen de staat en het bedrijf getekend kan worden.
De conceptovereenkomst heeft als basis de artikelen die de commissie eerst zorgvuldig heeft samengesteld alvorens te beginnen met de onderhandelingen. Er zijn hiertoe diverse gesprekken geweest met experts uit binnen- en buitenland, en zijn tientallen overeenkomsten (met betrekking tot de bauxiet en de olie- en gassector) studies, rapportages, etc. bestudeerd van over de hele wereld alsmede de getekende en niet-getekende mijnbouwovereenkomsten in Suriname. Er is hierbij gekeken naar de effecten voor de lokale gemeenschappen, het milieu, local content, verdienmodellen, betrokkenheid van de overheid, wettelijke voorzieningen, mijnsluiting, etc.
Lokale gemeenschappen
De commissie is reeds in gesprek met exponenten van de lokale gemeenschap (op meer dan 70 km van het mijngebied), inclusief het districtsbestuur en het Traditioneel Gezag, wat geïntensiveerd zal worden op korte termijn. Het grote voordeel van de komst van Chinalco zal zijn: een stuk ontsluiting van het gebied (rehabilitatie van het treinspoor en de haven, waar ook derden van gebruik mogen maken, en mogelijk baggeren van de rivier), lokale werkgelegenheid (500 directe en 1500 indirecte arbeidsplaatsen). De overeenkomst bevat een sterke local content paragraaf (vanwege het ontbreken van lokale wetgeving), waarbij het bedrijf eerst met een local content-plan moet komen voor lokale werkgelegenheid, lokale producten en lokale capaciteitsopbouw. Details van een dergelijk plan, conform de hoogste standaarden in de wereld, zijn opgenomen in de conceptovereenkomst.
Daarnaast komt er ook een Community Development Fund met de lokale gemeenschap in het bestuur, waarin gelden gestort worden aan de hand van de omzet die gemaakt wordt; eerste projecties wijzen uit dat dit het grootste gemeenschapsfonds zal zijn tot nu toe. Dit fonds heeft specifiek ten doel om ontwikkelingsprojecten te stimuleren. De grondslag om het fonds in leven te roepen is onderdeel van deze conceptovereenkomst.
Milieu
Net als alle andere bedrijven zal het bedrijf eerst een milieu- en sociaal effectenrapport moeten indienen bij de milieuautoriteit, welke goedgekeurd moet worden door de Nationale Milieu Autoriteit (NMA). Het bedrijf gaat niet het hele gebied ineens mijnen, maar delen. Wanneer deze delen zijn uitgemijnd dan is men verplicht om de delen te rehabiliteren, terwijl men een andere mijn binnen de concessie aanlegt, zogenaamde ‘progressive rehabilitation’. Bovendien moet er ook een mine closure-plan komen, ruim voor de sluiting van een mijn, en waarvoor het bedrijf financiële garanties op tafel gelegd moeten worden. De details van een dergelijk plan, conform de hoogste standaarden in de wereld, zijn opgenomen in de conceptovereenkomst.
Overigens betreft de overeenkomst uitsluitend bauxiet en dus niet andere materialen; daarvoor moet er weer apart een aanvraag ingediend worden. Daarnaast is het vermeldenswaard dat het hele gebied reeds jaren in houtconcessies is uitgegeven. Bovendien zijn recent de effecten doorgerekend, en in een worst case (zonder progressive rehabilitation en mine closure plans) zal de ontbossing en broeikasgas (met raffinaderij en smelter) uitstoot een fractie zijn van respectievelijk de kleinschalige goudsector en de offshore olie en gasindustrie.
Inkomsten
Er worden 2 bedrijven opgezet; een infrastructuur- en mijnbouwbedrijf. De staat krijgt geheel gratis 13% aandelen in elk van deze bedrijven met 2 zetels in het bestuur van elk bedrijf (uitgaande van 5-7 bestuursleden); het aandeel van Staatsolie in de offshore blokken is niet gratis. Na advies ingewonnen te hebben en de operaties van multinationals nauwlettend gevolgd te hebben (ook in Suriname), is ervoor gekozen om de inkomsten niet uit de belastingsfeer te halen, maar uit de royalty-sfeer, om belastingontwijkende mechanismen te ontwijken en vanaf dag 1 van de productie meteen inkomsten te hebben. Het royalty percentage is bepaald door zoveel als mogelijk uit te gaan van een gelijke verdeling van de netto cashflow; bovendien stijgt dit percentage bij een stijging van de internationaal gepubliceerde bauxietprijs. Er zijn meer dan 2000 scenarios opgemaakt met behulp van diverse computermodellen om de relaties tussen prijs en royalty percentage te bepalen.
Raffinaderij en smelter
Geen enkele investeerder ter wereld gaat investeren in een miljarden kostende raffinaderij, smelter en energietoevoer zonder studie. Het bedrijf wordt dan ook verplicht om vrijwel direct na aanvang te starten met studies voor deze verdere investeringen. In de 50 jaren, waarin men in Suriname over West-Suriname praat is er nooit 1 complete haalbaarheidsstudie opgeleverd voor een raffinaderij en smelter aldaar.
Het bedrijf investeert reeds in een raffinaderij in Afrika, en China heeft nu een verbod geplaatst op de bouw van nieuwe aluminiumsmelters en raffinaderijen; het bedrijf geeft aan dat het die intentie wel heeft, maar kan zonder studie die verbintenis niet maken. De studie wordt gedeeld met de overheid, die de uitkomsten mag toetsen met derden, en eventueel zelf op zoek mag gaan naar investeerders (hiertoe is ook opgenomen dat de overheid de bauxietproductie van de mijn mag kopen). Ja, je kan meer verdienen met het verwerken van bauxiet, maar het is onrealistisch om te verwachten dat uit de hemel een investeerder zal vallen om dat zo eventjes zonder slag en stoot voor ons te doen. Overigens, olie gewonnen door Total Energies, komt niet aan land om verder verwerkt te worden en waarde toe te voegen.
De commissie is nu reeds bezig met andere partijen naar het updaten van de waterkrachtstudies en bekijkt tevens andere mogelijkheden die de opzet van de raffinaderij en smelter aantrekkelijker maken; veel, goedkope energie is een “must”. Nadat de conceptovereenkomst getekend is, is er dus nog veel werk te verzetten.
Tot Slot
Met het bovenstaande is de kous natuurlijk niet af; het parlement dient nog de conceptovereenkomst te behandelen, en daar kunnen wijzigingen hun intrede hebben. Echter, deze kans krijg je niet elke dag, multinationals blijven niet wachten, en daar heeft Suriname alle ervaring mee. Daarom heeft de commissie keihard gewerkt om zorgvuldig de evaluaties te doen, de conceptovereenkomst op te stellen, en de onderhandelingen te voeren. Het uiteindelijk doel hierbij is om opwaartse sociaaleconomische mobiliteit te genereren voor de lokale/Surinaamse gemeenschap middels werkgelegenheid, training, opleiding en het betrekken van lokale goederen en diensten; tot nog toe zijn er geen alternatieven hiervoor aangedragen. Dit uitzicht hebben wij reeds 50 jaren gehad, maar het is nooit gerealiseerd. Dit project kan daarin een verandering brengen als nooit tevoren.
Presidentiële Commissie Ontwikkeling West-Suriname Bauxiet