Het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen (NH) zet zich actief in voor duurzame en rechtvaardige energietoegang, ook in het binnenland. In dit kader wordt het Just Energy Transition (JET)-project uitgevoerd, waarbij eenentwintig dorpen in de gebieden Boven-Coppename, Boven-Saramacca, Boven-Suriname, Tapanahony en Tibiti nauw zijn betrokken.
Het project, dat is voortgekomen uit een internationale oproep van het SDG Joint Fund, beoogt de energiezekerheid te vergroten, economische ontwikkeling te stimuleren, milieudegradatie tegen te gaan en de klimaatbestendigheid te versterken in gebieden die voornamelijk worden bewoond door Inheemse en Tribale Volken (ITP’s). Wat het project onderscheidt van eerdere initiatieven is, naar zeggen van energiedirecteur bij NH, Valerie Lalji, de projectmatige aanpak. In plaats van meteen over te gaan tot uitvoering, wordt nu eerst gewerkt aan zogenoemde ‘bankable’ projectvoorstellen. “Dit zijn volledig uitgewerkte dossiers die direct kunnen worden ingediend bij financierders,” geeft de directeur aan.
Voor de uitvoering van het JET-project is onder leiding van de energiedirecteur een projectteam samengesteld dat gedurende de maanden juni en juli diverse technische veldmissies naar de dorpen heeft uitgevoerd. Tijdens deze missies zijn dorpsgemeenschappen breedvoerig geïnformeerd over het JET-project en is de nodige data verzameld. Ook is een mogelijke toekomstige betalingsstructuur (zoals prepaid energiekaarten voor de aankoop van stroom) besproken. Tot het team behoorden districtscommissarissen van de respectieve gebieden, vertegenwoordigers van het United Nations Development Programme (UNDP), functionarissen van de ministeries van NH, Regionale Ontwikkeling en Sport (ROS) en Binnenlandse Zaken (BIZA), evenals onderzoekers.
Dataverzameling en financiering
Consultant Suresh Kanhai van Energies and Economics Consulting (EEC) lichtte tijdens de veldmissies toe hoe per dorp technische, sociale en financiële gegevens worden verzameld. “Denk hierbij aan het aantal huishoudens, de ligging van het dorp, de staat van de binnenhuisinstallatie en de energiebehoefte. Al deze gegevens vormen de basis voor een op maat gemaakte, financieringsklare energieoplossing,”aldus Kanhai. Na afronding van de dataverzameling worden de projectvoorstellen opgesteld en ter financiering aangeboden aan donoren. Alleen wanneer de financiering is toegekend, kan de uitvoering daadwerkelijk starten. Dit proces kan volgens Valerie Lalji één tot drie jaar duren.
Genderperspectief
Bijzonder aan het JET-project is eveneens de expliciete aandacht voor het genderperspectief. Vrouwen en vrouwenorganisaties in onder andere het Coppenamegebied spraken tijdens de krutu’s openlijk over hun wensen en zorgen. Dit gaf Yvonne Towikromo, genderspecialist bij het Bureau Genderaangelegenheden van het ministerie van Binnenlandse Zaken, aan. De betrouwbare stroom zal de vrouwen, naar zeggen van Towikromo, in staat stellen om hun economische activiteiten – zoals haak- en naaiwerk, de verkoop van vis en ander etenswaar – uit te breiden. “De vrouwen gaven aan behoefte te hebben aan afstandstrainingen of trainingen op locatie die hun economische positie versterken, zowel voor de ontwikkeling van zichzelf als voor hun schoolgaande kinderen,” aldus Towikromo.
De dorpen die binnen het JET-project van duurzame stroom zullen worden voorzien zijn:
- In het Tapanahonygebied: Mpoesoe, Keementi, Saje, Karmel, Powi en Tjong Tjong.
- In het Boven-Suriname/Batalibagebied: Bendikwai, Grantatai, Banafookondre, Baikutu en Pikinpada.
- In het district Saramacca: Tottikamp, Maho en Kalebaskreek.
- In het Boven-Coppenamegebied: Witagron, Kaaimanston, Cornelis Kondre, Donderskamp.
- In het district Nickerie: Tapoeripa.
- In West-Suriname/het Tibitigebied: Alfonsdorp en Jozefdorp.